BijlmerMuseum

CORNELIS VAN EESTEREN, architect en stedebouwkundige. In de jaren ’20 en ’30 was hij betrokken bij de Stijlgroep en bij Bauhaus. Binnen CIAM, het jaarlijkse congres van moderne architecten, was hij een van de grondleggers van de scheiding der functies in de stedebouw. In 1929 werd hij ontwerper bij Stadsontwikkeling (SO) en bedacht het Algemeen Uitbreidingsplan Amsterdam (AUP van 1935). Na de oorlog werd hij directeur van SO en ging in 1959 met pensioen. Hij was de grote man achter Amsterdam Nieuw West en bijv. Buitenveldert. En als professor te Delft leidde hij o.a. Siegfried Nassuth op, de ontwerper van de Bijlmer. Na zijn pensioen bemoeide zich hartstochtelijk met Lelystad, maar werd er tot zijn grote teleurstelling niet de stedebouwkundige van. Op foto met Jacoba Mulder.

PIETER BOGAERS, minister van volkshuisvesting, lid van de KVP. Hij maakte de bouw van de Bijlmer mogelijk en zorgde voor een enorme bouwproductie in Nederland. Er werd in de tijd snel en goedkoop gebouwd, en men sprak zelfs van de Bogaerswoning, die slechts 20.000 gulden kostte. Ook fervent voorstander van systeembouw.

JACOBA MULDER, architect en stedebouwkundige. Ze werd bekend onder de namen ‘juffrouw Kootje’ en de ‘juffrouw van het bos’. Laatste naam verwierf ze als ontwerpster van het Amsterdamse Bos in de jaren ’30 en later bemoeide zich met het Beatrixpark en Spaarnwoude. Ze was een van de eerste vrouwelijke architecten in Nederland en werkte van 1930 tot 1972 bij Stadsontwikkeling (SO). Bij SO volgde ze haar leermeester Van Eesteren op als baas. Mulder keurde het plan van Nassuth voor de Bijlmer af, liet een alternatief plan ontwikkelen, maar verloor de strijd.

SIEGFRIED NASSUTH, stedebouwer. Werkte bijna zijn hele carrière bij Stadsontwikkeling, waar hij in 1959 in dienst kwam en die hij in 1981 met vervroegd pensioen verliet. Hij studeerde in Delft bij Van Eesteren en Van Lohuizen.  Hij was de hoofdontwerper van de Bijlmermeer, terwijl Ton de Gier zijn hiërarchieke baas was, als het om de Bijlmer ging. De Gier ontwierp ook het verkeersplan voor de Bijlmer.

KEES RIJNBOUTT, architect. Als ambtenaar van Volks-huisvesting ontwerper van de rechte H-flats, de eerste gebouwen in de Bijlmermeer. Veel aandacht voor de woningplattegrond, toegesneden op¨de behoeften van een modern en klein gezin, o.a. naairuimte voor moeder. Rond ´80 ontwerper van Hoptille, laagbouw met een groot woonblok, en weer veel later van het kantoor voor de Amsterdamse belastingen aan de Bijlmerdreef.

K. GEERTS, architect. De gehele Bijlmer werd gebouwd door slechts een paar architecten. Geerts ontwierp o.a. Groeneveen, Gooioord, Kruitberg en Kikkenstein met een afsluitbare tienerkamer aan de galerijkant, met ook eigen wasbak, en de speelruimte voor de kleintjes naast de woonkamer. Eenzelfde woning vindt je ook in de voorloper van de Bijlmer, Molenwijk in Amsterdam noord, waar Geerts eveneens architect was.  Werkte voor systeembouwer Indeco Coignet.

FRANS VAN GOOL, architect. Bouwde veel volkshuisvestingprojecten zoals Het Breed in Amsterdam Noord, was betrokken bij Molenwijk, eveneens in Noord, ontwierp een deel van Holendrecht in Amsterdam Zuidoost, en bouwde met Pi de Bruijn Heesterveld in de Bijlmermeer.

PI DE BRUIN, architect en stede-bouwkundige. Hij woonde bijna vanaf het begin in de Bijlmer, eerst in Gooioord, later in Gouden Leeuw, en werkte voor Volkshuisvesting. Leidde in de jaren ’70 een groep ambtenaren, die over de Bijlmer moest moederen en was mede initiatiefnemer van Theater de Ganzenhoedster. Eind ’70 werd hij architect bij het bureau van Frans van Gool. Hij ontwierp met Van Gool Heesterveld en was de architect van het kantorengebouw Nieuw Amsterdam bij station Bijlmer. In de jaren ’90 maakte hij nog een plan voor de Karspeldreef en de K-buurt, en was verantwoordelijk stedebouwkundige voor de ontwikkeling van het Arena-gebied.

DIRK FRIELING, architect en stedebouwkundige. Werkte eind ’60, begin ’70 bij Volkshuisvesting en was daarvoor practicant (stagiair) bij Stadsontwikkeling. Werd later verantwoordelijk voor de bouw van Almere Haven. In 1991 kwam hij naar de Bijlmermeer als voorzitter van Stuurgroep Vernieuwing Bijlmermeer, die de sloop daadwerkelijk in gang zette.

DUCO STADIG, opgeleid als econoom aan de VU. Trad midden ’70 aan als secretaris van de Amsterdamse Federatie van Woningbouwcorporaties en was daarmee de eerste drs. in de wereld van de wbv’s.  Vervulde die functie tot 1994 toen hij voor de PvdA wethouder voor Ruimtelijke Ordening werd. Met René Grotendorst, vanaf eind ’70 beleidsmedewerker bij de Federatie verzon hij het plan om alle wbv’s in de Bijlmer tot een nieuwe corporatie om te smeden om alzo de sloop van een deel van de Bijlmermeer mogelijk te maken. Dat plan lukte.  Als wethouder noemde hij de Bijlmer Vernieuwing geslaagd omdat er weer mensen op straat liepen.

RENE GROTENDORST, naast Duco Stadig de 2^de drs. bij de Amsterdamse Federatie van Woningbouwcorporaties, studeerde  af in bestuurskunde / politicologie, en werd bekend als  communistisch actievoerder in de Kinkerbuurt: geen sloop maar beter wonen.  Werd kwartiermeester van de nieuw op te richten Bijlmer-corporatie Nieuw Amsterdam, en verdrong later Remmerswaal als directeur van dezelfde wbv. Van meet af aan ijverde hij voor de sloop van de Bijlmermeer, want zonder sloop geen toekomst. Stapte in 1996 als directeur van NA op, omdat de taak was volbracht en werd ’99 voor de gemeente Amsterdam directeur van Parkstad, het bureau dat Amsterdam Nieuw West op de schop moest nemen. Later Projectdirecteur Amsterdams bureau Noordwaarts en Zuidelijke IJ-oevers.  Grotendorst werd in 2010 benoemd als algemeen directeur van de woningstichting Rochdale  als opvolger van de omstreden Hubert Möllenkamp, met daarin het bezit van opgedoekte wbv’s als NA, het oude Rochdale en Patrimonium.

PAUL BOS, stedebouwkundige. In ’83 besloot wethouder Jan Schaefer zijn krachtpatser uit de stadsvernieuwing naar de Bijlmer te sturen. Bos richtte het Projectbureau Bijlmermeer op en probeerde met allerlei ingrepen de Bijlmer aan zijn bewoners te geven.  Het maaiveld werd gevarieerder met een grote vijver, de Grubbezee bij Kleiburg / Grubbehoeve / Groeneveen; er kwam parkeren op straat; binnenstraten werden open gebroken, zodat er meer kontakt kwam met buiten. Met de komst van het stadsdeel Zuidoost, in 1986, was zijn rol uitgespeeld.

REM KOOLHAAS, architect en stedebouwkundige. Toen Nieuw Amsterdam in ’85 aandrong op gedeeltelijke sloop Bijlmer, besloot directeur Volkshuisvesting, Nan Raap, een autonome geest aan het werk te zetten om een beter plan te ontwikkelen. Het plan van Koolhaas werd  als te utopisch van de hand gewezen. Koolhaas had onder meer het idee van de Bijlmerstrip, de oude Bijlmerdreef, waar grote voorzieningen en woontorens aan moesten komen. De Bijlmer wilde hij verder doorsnijden met verharde, brede verblijfroutes, waar ook geparkeerd kon worden en voorzieningen aan konden worden aangehaakt. Alles om meer leven en variatie te brengen.

RONALD JANSSEN, PvdA-man die als bestuurder – portefeuillehouder en voorzitter – van het stadsdeel vanaf het begin tot 1998 bij de Bijlmer Vernieuwing was betrokken. Hij was vooreerst geen voorstander van de sloop en verbood zijn ambtenaren in het begin om over sloop te spreken. Ze dienden het woord demontage te gebruiken. In zijn tijd ontstond ook het Zwart Beraad, een groep zwarte politici en ambtenaren, die de Bijlmer Vernieuwing voor eigen gewin wensten te gebruiken en een zwarte macht wilden vestigen. Hij doorstond de storm en wist hem met behulp van Freek Ossel,  interim stadsdeelsecretaris en later PvdA-wethouder te Amsterdam, te kanaliseren.

MARTIN MULDER, 1^ste directeur van Projectbureau Vernieuwing Bijlmermeer en daarvoor stadsdeelsecretaris in stadsdeel Oost.  Hij wilde zoveel mogelijk van de oude Bijlmer bewaren, maar verloor de machtsstrijd uiteindelijk van Ronald Janssen en René Grotendorst. Zij wilden Bhalotra, Martin zeker niet en er waren meer machtspunten. Mulder werd ontslagen en vertrok naar Almere.

DONALD LAMBERT, stedebouwkundige die vanaf het begin bij de Bijlmer Vernieuwing werd betrokken, was vooral actief in de G-buurt. Hier ontwikkelde hij o.a. de groenstroken, die het maaiveld meer structuur en herkenning moesten geven, in zekere zin vergelijkbaar met de dwarse verblijfroutes van Koolhaas. Hij trok zich enige tijd terug toen Bhalotra tot zijn verdriet tot de overkoepelende stedebouwkundige werd aangesteld.

ASHOK BHALOTRA, stedebouwkundige die in 1996 door Ronald Janssen, bestuursvoorzitter deelraad Zuidoost , en René Grotendorst, directeur Nieuw Amsterdam, werd uitgenodigd om een overkoepelend stedebouwkundig plan voor de nieuwe Bijlmer te ontwikkelen. Bhalotra werd beroemd door zijn stedebouwkundig plan voor de themawijk Kattenbroek in Amersfoort. Voor de vernieuwing van de Bijlmer ontwikkelde Bhalotra onder de titel ‘De Bijlmer is mijn stad’ allerlei thema’s als de Bijlmerkade, de Straat der 1000 kulturen , het Plein der Kontinenten, en het Bijlmer Meer. Bij het laatste idee was het voorstel de Gooiseweg bij het Bijlmerpark af te graven en het park tot een nieuw meer te maken met eilanden voor dure woningen. Dat plan moest het geld in het laatje brengen om de gehele Bijlmer zijn facelift te geven. De plannen werden evenwel niet gepikt door het Projectbureau Vernieuwing Bijlmermeer en mede daardoor verdween het plan grotendeels in de la.

AB VOS, architect in de jaren ’70 bij de gemeentelijke dienst Volkshuisvesting, waar hij zich onder meer bezig hield met Holendrecht. Later directeur van dezelfde dienst, waar hij tenslotte in 2002 opstapte omdat de dienst, inmiddels al gereorganiseerd tot Stedelijke Woningdienst,  bijna geheel werd uitgekleed. De stad liet het zelf bouwen voor gezien en liet dat aan de marktpartijen over. Tijdens de Bijlmer Vernieuwing was Ab Vos de voorzitter van het overleg met stadsdeel, gemeente, woningcorporaties en Projectbureau Vernieuwing Bijlmermeer.  Hij hield de club bij elkaar.