Verdwenen kunstwerken

gliphoeveganzenhoef1975-verdwenen-beDe Bijlmer heeft in de loop der jaren heel veel kunst op zijn maaiveld, in zijn parken en langs de dreven gekregen. Dat was in de eerste jaren vooral te danken aan toen bestaande regelingen. Die schreven voor dat een bepaald percentage van de prijs voor het bouwrijp maken van de grond of de prijs van een openbaar gebouw aan kunst besteed moest worden. Het ging om een 0,5 en 1%, maar bij kostbare werken levert dat mooie kunstwerken op. De Bijlmer kreeg ook kunstwerken die nergens anders terecht konden.

Veel kunstwerken zijn door de Vernieuwing van de Bijlmer verdwenen, bijvoorbeeld door de sloop van garages. Het bekendste voorbeeld is de blauwe slinger op garage Gliphoeve, dat men midden ’80 pas ten dele kon slopen toen de toestemming van de kunstenaar verkregen was. En die zat op dat moment in India. Dus dat duurde even, tot grote woede van verantwoordelijk wethouder Michael van der Vlis. Er werd meteen een regeling bedacht om dat soort problemen – het auteursrecht van de kunstenaar – in de toekomst te voorkomen. Stel je voor dat een kunstenaar zou weigeren. 

Er verdween ook een prachtig ironisch kunstwerk van Wim T. Schippers, geplaatst op het Aanloopcentrum – het provisorische eerste centrum van de Bijlmer – waar Schippers een openbaar spreekgestoelte plaatste, toen een politiek topic. Het volk moest overal kunnen spreken.  Schippers zette de bijbehorende bankjes met de rug naar het gestoelte en hij plaatste een grote klok met stilstaande cijfers. 

Een ander kunstwerk op het Aanloopcentrum, een verzameling lange, rode palen in een rechthoek, werd verplaatst naar een sloot vlakbij, op de grens met het Bijlmerpark. 

In het water tussen de flats Frissenstein en Fleerde verscheen  een speelplaats met een soort abstracte boot. Het verdween, net zoals een lief beeld van Martineau op het verkeersplatform van Groeneveen. Een mannetje met hoed, zwaaiend en een cadeau onder de andere arm. Het in perspex uitgevoerde beeld stond op een sokkel en kon ‘savonds verlicht worden. Helaas lukte het nooit om de elektriciteit daarvoor te regelen. Na de verdwijning van het beeld werd door een aantal mensen een grote speurtocht uitgevoerd. Het kwam helaas niet terecht en Martineau kreeg als vergoeding de opdracht voor een nieuw beeld, dat nu op een rotonde bij Gooioord staat. Het is helaas vele malen minder leuk dan het oude mannetje.

Ook de glijbaan, ja een kunstwerk, tegen het talud van metrostation Ganzenhoef verdween, mede omdat men vond dat de baan te hoog en dus te gevaarlijk was. 

rite de passagepissende mannen 2barbeque

In 2009 is er veel nieuwe kunst bijgekomen dankzij de Straat der Sculpturen. Vlakbij het Bijlmer Monument, op een speelplek, staat een immense barbecue met bankjes, waarop een platte wereldbol is gelast. Hij is in principe bruikbaar maar zit helaas op slot.  In 2011/2012 is hij verplaatst naar het Bijlmerpark, vlakbij de voetbal-velden. Ze hebben de bankjes op hun oude locatie laten staan, want die hoorden officieel niet bij het kunstwerk. Naast de metrobaan Ganzenhoef/Kraaiennest, ter hoogte van de Grubbezee, zijn een aantal totempalen verstopt als een rite de passage. Gebeeldhouwde teksten op de palen moeten de passant verleiden tot reflectie over zichzelf en de samenleving. Woningstichting Rochdale (nog in de tijd van Möllenkamp) betaalde dit prijzige kunstwerk, dat ongezien door bewoners en passanten een levenloos bestaan leidt. De teksten zijn helaas ook verre van inspirerend.

Verderop, volg het Ganzenhoefpad richting Poort, staan schuin tegenover de kerk De Nieuwe Stad een aantal pissende mannen in het water. De enige fontein die de Bijlmer rijk is, want ambtenaren houden niet van die spuitmonsters, te duur en te bewerkelijk in onderhoud. Ze hebben tenslotte hun zin gekregen. Toen er geen sponsor meer was om de mannen te laten verpissen werd de kraan dicht gedraaid. En tot heden is er geen nieuw geld boven tafel gekomen. De pissende man is overigens een bekend Bijlmer beeld in beweging. Nog verder, bij een kruisend fietspad, staat een nieuw spreekgestoelte, maar lang niet zo leuk als dat van Schippers. Geen afgewende bankjes en geen stilstaande klok.

6 thoughts on “Verdwenen kunstwerken

  1. Charlotte Keizer schreef:

    De blauwe slinger op de garage Gliphoeve is zonder toestemming van de kunstenaar gesloopt. Er is de kunstenaar nooit om toestemming gevraagd. Het verhaal wat hier staat klopt van geen kant. De kunstenaar is ook nog nooit in zijn leven in India geweest.

    • bijlmerblog schreef:

      Het verhaal zoals opgetekend is ons door ambtenaren verteld, die er direct bij betrokken waren. We kunnen ons voorstellen dat ze de ware toedracht eigenlijk ook niet wisten of niet wilden weten. Het verhaal ging immers dat zonder toestemming van de kunstenaar noch lint noch garage gesloopt kon worden.

  2. Charlotte Keizer schreef:

    Ik wil nog even kwijt dat de kunstenaar nooit benaderd is door de gemeente in verband met het slopen van Gliphoeve garage.

  3. Charlotte Keizer schreef:

    De kunstenaar Jerry Keizer heeft NOOIT toestemming gegeven voor de sloop van zijn kunstwerk. Er is NOOIT contact met hem opgenomen, hij heeft tot zijn dood in Amsterdam gewoond en is zelf nooit buiten Europa geweest. Ik durf te zeggen dat het hele verhaal uit de duim gezogen is van de wethouder. Door de pertinente leugen dat mijn vader in India zat is hem zelfs een deel van zijn AOW onthouden. Ik, zijn dochter, zie graag dat het verhaal gerectificeerd gaat worden.

    • bijlmerblog schreef:

      Paul Bos was indertijd bij de zaak betrokken als hoofd Projectbureau Hoogbouw Bijlmermeer, dat de vernieuwing van de Bijlmer gestalte moest geven. We hebben hem om een reactie gevraagd. Dit was zijn antwoord:

      • bijlmerblog schreef:

        Charlotte heeft volgens mij geheel gelijk. Het verhaal over verkregen toestemming en india en een boze van der Vlis, klopt van geen kant. Toen de gedeeltelijke sloop van de parkeergarage Gliphoeve door ons (het gemeentelijk projektbureau hoogbouw bijlmermeer, waarvan ik toentertijd het baasje was) werd voorgesteld, was via via mij ter ore gekomen, dat Jerry Keizer tegen de vernietiging van de helft van zijn blauwe slinger was, die daar het gevolg van zou zijn. Ik heb nooit contact met hem gehad noch opgenomen, omdat ik toen en ook nu nog niet kon en kan bedenken hoe je een blauwe slinger van verf op beton, kan sparen als je het beton weg sloopt. Michael is nooit boos of zo geweest, van vertraging is geen sprake geweest, er is ook nooit onderzocht of auteursrecht van kunstenaars enz. Helaas pindakaas dus. Zonder toestemming van Jerry is dus die eerste gedeeltelijke sloop en de latere geheel sloop van de garage doorgezet. Ik vond overigens zijn blauwe slinger de meest geslaagde beschildering van alle bijlmerparkeergarages, maar dat zal niet eens een “schrale” troost zijn voor zijn dochter..

Plaats een reactie